Kriptoloji

Adını Yunancada “gizli” anlamına gelen kryptos ve “yazı” anlamına gelen graphein kelimelerinin birleşiminden alan kriptografi, bir bilginin istenmeyen kişilerce okunamayacak hâle dönüştürülmesinde yani şifrelenmesinde kullanılan matematiksel tekniklerdir. Bu işlemi yapan kişilere kriptograf denir.

Kriptanaliz ise şifrelenen metinlerin çözümüyle yani deşifrelenmesiyle ilgilenir. Şifreli metni çözerek orijinal metni elde eden kişilere kriptanalist denir.

Tanımlarından da anlaşılacağı üzere kriptografi ve kriptanaliz birbirlerine zıt kavramlar. Dolayısıyla bu iki sistem üzerinde çalışan kişiler arasında tarih boyunca bir yarış söz konusu olmuş. Çünkü kriptograflar tarafından geliştirilen her yeni şifreleme algoritmasının kriptanalistler tarafından kırılması, kriptografları daha güçlü algoritmalar tasarlamaya zorluyor.

Bilginin korunması ve güvenliğinin sağlanması günümüzde olduğu gibi eski çağlarda da önemli bir yer tutuyordu. Dolayısıyla kriptografi biliminin tarihinin milattan önceki dönemlere kadar uzandığını söyleyebiliriz. MÖ 1900’lü yıllarda Mısır’da bulunan kitabelerdeki hiyeroglif işaretler gizli yazının ilk örneği sayılıyor. MÖ 60-50 yıllarında ise dönemin Roma İmparatoru Jül Sezar, devlet haberleşmesinde bugün kendi adıyla anılan bir şifreleme yöntemini kullanıyordu. Bu şifreleme yöntemi, bir metindeki her harfin alfabede kendisinden sonra gelen üçüncü harf ile değiştirilmesine dayanıyordu.